Bilindiği üzere, 21.10.2021 tarihli 7339 sayılı Kanunla 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nda önemli değişikler yapılmıştır. Bu kapsamda; Kanuna eklenen Ek-5 inci maddede yer alan düzenlemeyle, Bakanlığımız tarafından tüm kooperatif ve üst kuruluşlarının kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezî veri tabanının yönetildiği Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS)’nin kurulması öngörülmüş ve kooperatif ortaklarının bilgi edinme hakkı çerçevesinde edinebilecekleri bilgiye elektronik ortamda (e- devlet üzerinden) ulaşmalarının sağlanması amaçlanmıştır. Yine 1163 sayılı Kanuna eklenen Geçici 8 inci madde ile sisteme geçiş sürecinin detayları düzenlenmiş olup, söz konusu maddenin ikinci fıkrasında yer alan “Kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyeleri, kooperatifin; ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, ortaklarının kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerini KOOPBİS’ in kurulmasını müteakip bir yıl içinde KOOPBİS’ e aktarmakla yükümlüdür. Bu süre Ticaret Bakanlığınca altı aya kadar uzatılabilir.” hükmü uyarınca veri giriş ve aktarımlarının tamamlanması için bir süre belirlenmiştir. Kanunla öngörülen bu süre Ticaret Bakanlığının Onayı ile 26.10.2023 tarihinden itibaren altı ay daha uzatılmıştır. Bu itibarla gelinen aşamada;
1. Kooperatif Bilgi Sistemine kooperatif ortaklarına ait veri giriş ve aktarımlarının tamamlanmadığı, halihazırda sistemde hiç veri girişi yapmayan kooperatifler bulunduğu, kooperatif ortaklarına ait veri giriş ve aktarım süreci için son tarihin 26.04.2024 olduğu dikkate alındığında kooperatiflerin sistemdeki eksikliklerini tamamlamaları için oldukça az bir süre kaldığı ve bu sürenin mevcut Kanun uyarınca tekrar uzatılmasının mümkün bulunmadığı, bu nedenle yönetim kurulu üyelerinin herhangi bir cezai sorumlulukla karşılaşmaması için Bakanlığımız görev alanında bulunan kooperatiflerin veri girişleri için daha hızlı hareket etmeleri gerektiği anlaşılmaktadır.
2. Söz konusu Kanunun Geçici 9’uncu maddesinde; “Kooperatifler ve üst kuruluşları, anasözleşmelerini en geç üç yıl içinde bu Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadır. Anasözleşmelerini intibak ettirmeyen kooperatif ve üst kuruluşları dağılmış sayılır. Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiş kimseler tarafından dağılmadan başlayarak iki ay içinde tasfiye işlemlerine geçilmemesi halinde, kooperatif ve üst kuruluşun ortakları ya da alacaklıları tarafından mahkemeden iki yıl içinde tasfiye memuru atanması istenebilir” hükmüne göre kooperatiflerin intibak işlemlerini tamamlamaları için üç yıllık bir süre belirlenmiştir. Belirlenen süre 26.10.2024 tarihinde sona ereceğinden intibak yapmamış ancak faal olarak faaliyetlerini sürdüren kooperatifler bu sürenin sonunda münfesih hale gelecektir. Bu durumda olan kooperatiflerin de ya tasfiye kararı alarak tasfiyeye gitmeleri ya da faal olarak faaliyetlerini sürdürdüklerine dair mahkemeden karar almaları, akabinde intibak işlemlerini gerçekleştirmeleri gerekecektir. MERSİS'ten intibak ile ilgili olarak elde edilen veriler ışığında henüz çok az sayıda kooperatifin intibak işlemlerini gerçekleştirdiği, intibak etmiş kimi kooperatiflerin ise KOOPBİS üzerinde intibak etmiştir ibaresinin işlenmediği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, kooperatiflerin olağan genel kurullarının Haziran ayının sonuna kadar yapılması ve intibak işlemlerinin genel kurulun onayına sunulması gerekliliği göz önüne alındığında, söz konusu sürecin 2024 yılı Haziran ayı sonuna kadar tamamlanacağı öngörülmekle birlikte Bakanlığımızın gerek taşra teşkilatlarında gerekse ticaret sicili müdürlüklerinde oluşacak iş yoğunluğu nedeniyle kooperatiflerin intibak işlemlerinin gerçekleştirilmesinde sorunlar yaşanabileceği değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, Bakanlığımız görev alanında bulunan ve faal olarak faaliyetlerini sürdüren kooperatiflerin Kanunda öngörülen süre içinde intibak işlemlerini gerçekleştirmeleri için gerekli tedbirlerin alınması önem arzetmektedir.
3. 1163 sayılı Kanunun Ek-5 inci maddesi kapsamında kurulan ve hizmete açılan Kooperatif Bilgi Sisteminin geliştirilmesine ve düzenlenmesine yönelik çalışmalar Bakanlığımız ve Ticaret Bakanlığınca hâlihazırda sürdürülmektedir. Bu kapsamda süreç devam ederken İl Müdürlükleri ve kooperatifler tarafından yaşanan sorunlar sistemde yer alan “Hata Bildirim” sekmesinden bildirilmekte ve ivedilikle çözümlenmektedir. Bununla birlikte, yaşanan sorunların bir kısmı bilgi eksikliğinden bir kısmı da sistemsel hatalardan kaynaklanmaktadır. Bu doğrultuda, Bakanlığımızca bilgi eksikliği ve sistemsel hatalarla ilgili sorunların ayrıştırılarak daha hızlı ve etkin iletişim kurularak çözümlenmesi için “koopbisdestek@csb.gov.tr” e-posta adresi oluşturulmuştur. Kooperatif Bilgi Sisteminin daha hızlı ve verimli kullanılmasını sağlayacak ve bilgi eksikliğinden kaynaklanan sorunların etkin bir iletişimle daha kısa sürede çözülebilmesine imkân sağlayacaktır.
Bu kapsamda, yukarıda yer verilen açıklamalar doğrultusunda Bakanlığımız görev alanında bulunan kooperatiflerin 26.04.2024 tarihine kadar KOOPBİS'e girmeleri zorunlu olan verilerin girişlerini tamamlamaları, faal olarak faaliyetlerini sürdüren kooperatiflerin 26.10.2024 tarihine kadar intibak işlemlerini gerçekleştirmelidirler.
